Basınçlı Hava Tankı Mekanik Periyodik Kontrolleri nedir? | Mekanik Tesisatlarında Basınçlı Hava Tankı Periyodik Kontrolü

0,5 Bar’dan daha fazla etkili basınç uygulayan gaz, buhar veya sıvı akışkanları üzerine tasarlanan ya da geliştirilen sabit ya da hareketli kaplar veya depolar “Basınçlı Ekipmanlar” olarak ifade edilmektedir.

Basınçlı Ekipmanların test ve kontrolleri; imalatının bitiminden hemen sonra ve montajı yapılıp kullanılmaya başlanmadan evvel veya yapılan değişiklik ve büyük onarımlardan sonra, en az üç ay kullanılmayıp yeniden tekrar kullanılmaya başlamaları halinde ise tekrar kullanmaya başlanmadan hemen önce ve İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği gereği de periyodik olarak yılda en az 1 (bir) defa yapılmalıdır.

Hava Tankının Basınç Deneyi İçin Hazırlık Aşaması:

• Kompresörün çalışmasını sağlayan elektrik şalterleri kapatılmalıdır.
• Hava tankı içerisindeki hava, tahliye (blöf) vanasından tamamen boşaltılmalıdır.
• Hava tankı üzerinde bulunan emniyet ventilleri sökülmelidir.
• Hava tankı, basınçlı hava giriş ve çıkışını önlemek için muhakkak körlenmelidir.
• Hava tankının içerisinde hava kalmayacak biçimde (yani taşıncaya kadar) tamamen su ile doldurulmalıdır.

Hava Tankı periyodik muayenesin de esas yapılması gereken hidrostatik basınçlandırma testidir. Bu testler standartlarda aksi belirtilmedikçe işletme basıncının 1,5 katı ile 1 yılı aşmayan sürelerle yapılması gerektiği ve ancak iş ekipmanının özelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunlu şartlar gereğince hidrostatik test yapma imkânı olmayan basınçlı kaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir. İ ş ekipmanları yönetmeliğinin 2.1 Basınçlı kap ve tesisatlar maddesin de açıkça belirtilmiştir.

Hava tankının muayenesi Tahribatsız muayene yöntemleri olan gözle kontrol, Radyografik ve ultrasonik yöntemle kalınlık ölçme, Manyetik Parçacık ile Muayene, Sıvı Emdirme (Penetran Sıvısı) ile Muayene, Girdap akımları (Eddy Akımı) yöntemleri ile periyodik muayene yapılabilmektedir.

Basınçlı ekipmanlar yönetmeliği Madde 2.11.2 de anlatılan anlık basınç dalgalanması, maksimum izin verilebilir basıncın %10 unda tutulmalıdır ibaresi yer almaktadır.

Hava tanklarında bir emniyet cihazı olmalıdır. Emniyet Valfi müsaade edilen en yüksek basıncın %10’undan fazla bir artışa neden olmadan açılmalıdır.

Tankının periyodik muayenesinde hava Tankı dış çeperi, kaynakları herhangi bir deformasyon, korozyona karşı gözle kontrol edilir.

Hava tankı giriş ve çıkışları sistemden ayrılıp kapatıldıktan sonra tankda hava kalmayacak şekilde en üst noktadan su ile doldurulup işletme basıncının 1,5 katında basınca çıkartılarak hidrostatik test uygulanır varsa tankın üzerinde takılı olan manometre ve emniyet cihazının uygunluğu kontrol edilir ve 30 dk’lık hidrostatik test sonucunda tankta ve kaynaklarda deformasyon durumu gözlendikten sonra test işlemi bitirilir.

Süreleri kanunen belirlenen bu periyodik muayenenin yaptırılmadığı durumlarda sorumlu iş yeri sahibi olur. Bakanlıkça ve Türk Standartları Enstitüsü tarafından yapılan firma denetlemelerinde tespiti halinde iş yeri sahibine cezai işlem uygulanır. Bu yüzden yaptırılması gerekmektedir.

Mekanik harekete ihtiyaç duyulan her nokta da kompresörler ve dolayısıyla basınçlı hava tankları kullanılabilir. Kompresörler küçük işletmelerden büyük işletmelere kadar her nokta da kullanılmaktadır. Kalıp işleme tezgahlarından pres tezgahlarına kadar her nokta da kompresörden elde edilen güç kullanılmaktadır. Yine boyama fırınlarında çalışan tabancalar ve robotlar da kompresör havasından güç almaktadır.

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
• TS EN 13445
• TS EN ISO 4126

Standartlarının da belirtilen kriterlere göre periyodik muayenesi yapılmalıdır.

Basınçlı kap ve tesisatların periyodik muayenesi, makine mühendisleri, metalurji ve malzeme mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standardına göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir. Yapılan ölçümlerin sonuçları resmi geçerliliğe sahip olabilmesi için akredite olmuş yetkili firmalarca raporlanması gerekmektedir.

İş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamının sağlanması, elektriksel risklerin minimize edilmesi için düzenli periyodik kontroller hayati öneme sahiptir. Safer Teknik olarak, TÜRKAK akreditasyonumuz ve uzman mühendis kadromuzla topraklama ölçümleri ve elektrik periyodik kontrol hizmetlerimizi sizlere sunmaktan memnuniyet duyarız.